Βρεφική σκολίωση – Νεογνό γέρνει προς τη μία μεριά

Με τον όρο βρεφική σκολίωση (ή αλλιώς νεογνική σκολίωση) ορίζουμε τη σκολίωση που μπορεί να εμφανιστεί σε ηλικίες 0-3 ετών. 

Θέλω να τονίσω ότι βρεφική σκολίωση είναι η σκολίωση που εμφανίζεται σε ηλικίες 0-3 ετών. Το περιεχόμενο αυτού του άρθρου αναφέρεται σε αυτού του είδους τη σκολίωση και διαφέρει από τη γνωστή σε όλους μας σκολίωση που εμφανίζεται σε μεγαλύτερες ηλικίες και κυρίως σε κορίτσια. Για τον αλγόριθμο της προσέγγισης και της αντιμετώπισης, αυτής της σκολίωσης, πατήστε εδώ.

Πότε ανησυχούν οι γονείς και σκέφτονται την βρεφική σκολίωση;

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, καθώς ένα νεογνό μεγαλώνει (σε μήνες) οι γονείς αρχίζουν να παρατηρούν ότι το μωρό τους γέρνει θα λέγαμε προς το ένα πλάγιο! Παρατηρούν δηλαδή πως το νεογνό, ιδίως όταν το κοιτάνε από πίσω και ιδίως όταν έχει ξεκινήσει να κάθεται ότι ο κορμός γέρνει προς τη μία μεριά.

• Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων η βρεφική σκολίωση παρατηρείται σε αγόρια και η πλάγια παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης είναι προς τα αριστερά.

• Κοιτώντας από πίσω τη σπονδυλική στήλη είναι σαν να σχηματίζει ένα μεγάλο C.

Ποια είναι η αιτιολογία της βρεφικής σκολίωσης;

Η αιτιολογία της βρεφικής σκολίωσης είναι ιδιοπαθής. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένη αιτιολογία αλλά πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι γενετικοί λόγοι παίζουν σημαντικό ρόλο. Η γνώμη μας είναι πως κάποιες μορφές βρεφικής σκολίωσης αποτελούν μέρος της φυσιολογικής ανάπτυξης ενός νεογνού. Το έμβρυο καθώς βρίσκεται στη μήτρα, είναι γενικώς σε θέση κάμψης και η σπονδυλική στήλη είναι εντελώς κυφωτική. Αυτό φαίνεται στις πρώτες ημέρες ζωής, καθώς τα γόνατα, οι γοφοί ακόμη και οι αγκώνες βρίσκονται σε μία θέση κάμψης. Μέχρι και 30⁰ είναι φυσιολογικό αυτό το εύρημα.

• Για αυτό το λόγο η βρεφική σκολίωση συνοδεύεται πολλές φορές από πλαγιοκεφαλία και δυσπλασία του ισχίου.

Καθώς θα περνάνε οι μήνες και το νεογνό θα αρχίσει να κάθεται και αργότερα να περπατάει η ανάπτυξη και η ενδυνάμωση των μυών θα οδηγήσουν στη ανάπτυξη των φυσιολογικών κυρτωμάτων της σπονδυλικής στήλης.

Ποια είναι τα συμπτώματα στη βρεφική σκολίωση;

Τα κυριότερα συμπτώματα που θα σας κάνουν να υποπτευθείτε την πιθανότητα βρεφικής σκολίωσης είναι:

• Εντύπωση (οπτική) ότι το μωρό γέρνει προς το ένα πλάγιο (συνήθως αριστερά). Δείτε την εικόνα παρακάτω.
• Αίσθηση ότι το ένα πόδι είναι ελαφρώς πιο κοντό από το άλλο.
• Αίσθηση ότι οι ώμοι δεν είναι στο ίδιο ύψος. Δείτε την εικόνα παρακάτω.
• Εντύπωση ότι πετάγεται ένα μέρος των πλευρών πιο πολύ από το άλλο πλάγιο. 
• Αίσθηση ότι το κεφάλι του παιδιού μου δεν βρίσκεται ακριβώς ανάμεσα τους ώμους αλλά γέρνει προς τη μία μεριά.
• Το νεογνό έχει γενικώς μία τάση (ακόμη και ξαπλωμένο) να γέρνει προς το πλάι και κυρίως αριστερά. 
• Κατά την πρόσθια κάμψη του κορμού (κοιτώντας από πίσω) μία προπέτεια πετάγεται από τη μία μεριά.

!! Το παιδί σας δεν έχει πόνο σε περίπτωση που εμφανίζει βρεφική σκολίωση !!

Θα πρέπει να ανησυχήσω όσον αφορά στη βρεφική σκολίωση;

Υπάρχουν δύο τύποι βρεφικής σκολίωσης θα λέγαμε: Ο τύπος της βρεφικής σκολίωσης που θα υποχωρήσει με τον χρόνο (ο συνηθέστερος τύπος ευτυχώς) και ο τύπος της βρεφικής σκολίωσης που θα επιδεινωθεί. Σε αυτήν την περίπτωση θα οδηγήσει σε σημαντική εξέλιξη του κυρτώματος και είναι σοβαρή (ευτυχώς πιο σπάνια μορφή).

Το ερώτημα λοιπόν το βασικό, είναι να καταλάβουμε αν μπορέσουμε ποιον από τους δύο τύπους βρεφικής σκολίωσης έχουμε να αντιμετωπίσουμε.

Τι εξετάσεις πρέπει να γίνουν σε περίπτωση που υποψιάζομαι βρεφική σκολίωση;

Βασικό και σημαντικότατο κομμάτι της εκτίμησης της βρεφικής σκολίωσης είναι το ιστορικό και η κλινική εξέταση.

• Θα πρέπει να ερωτηθεί το ιστορικό της γέννας και πιθανά νευρολογικά προβλήματα που τυχόν να έχουν ήδη διαγνωστεί και οι γονείς να τα γνωρίζουν.
• Θα πρέπει να εξεταστεί προσεκτικά η σπονδυλική στήλη και όλος ο κορμός. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στα εξής:
• Αν παρατηρηθούν σκουρόχρωμες, καφεοειδείς κηλίδες.
• Αν παρατηρηθούν τοπικές εστίες με τρίχες (έντονη τριχοφυΐα – σαν ένα κομμάτι με μαλλιά θα το παρομοιάζαμε).
• Θα πρέπει να εξεταστεί και να ερωτηθεί η κινητική ανάπτυξη του παιδιού (milestones).
• Θα πρέπει να εξεταστούν τα πόδια. Αν υπάρχει κοιλοποδία μπορεί να αποτελεί ένδειξη νευρολογικού προβλήματος.
• Θα πρέπει να εξεταστούν τα νευρολογικά κοιλιακά αντανακλαστικά.
• Θα πρέπει να εξεταστούν τα νευρολογικά σημεία Hoffman και Babinski καθώς και η πιθανή ύπαρξη παρουσίας κλόνου του άκρου ποδός.

Όλα τα παραπάνω ευρήματα είναι ενδεικτικά υποκείμενης νευρολογικής σημειολογίας και αισιόδοξο εύρημα θα ήταν η απουσία τους.

• Η ακτινογραφία όλης της σπονδυλικής στήλης αποτελεί το βασικό μας όπλο για να εκτιμήσουμε τη βρεφική σκολίωση αλλά και να καταλάβουμε αν η βρεφική σκολίωση θα εμφανίσει τάση να εξελιχθεί και να επιδεινωθεί ή να υποχωρήσει με την πάροδο του καιρού.

Η εκτίμηση αυτή βασίζεται σε κάποιες μετρήσεις (γωνία Cobb, διαφορά πλευροσπονδυλικής γωνίας, κ.α.) η ανάλυση των οποίων ξεφεύγει από τα πλαίσια αυτού του άρθρου.

• Σε περίπτωση που μετά από αυτές τις μετρήσεις, προκύψει ότι η βρεφική σκολίωση θα έχει την τάση να χειροτερέψει συνιστάται μαγνητική τομογραφία της σπονδυλικής στήλης για την αποκάλυψη πιθανού υποκείμενου νοσήματος.

Μαγνητική  τομογραφία θα χρειαστεί και σε περιπτώσεις που από την κλινική εξέταση θα βρεθεί κάποιο από τα σημάδια που αναφέρθηκαν προηγουμένως στην κλινική εξέταση.

Αντιμετώπιση και βρεφική σκολίωση

Η αντιμετώπιση στη βρεφική σκολίωση εξαρτάται από τη σοβαρότητα του κυρτώματος και από την πιθανότητα αυτή να εξελιχθεί ή όχι.

• Σε βρεφική σκολίωση με γωνία Cobb < 25-30⁰ (και διαφορά πλευροσπονδυλικής γωνίας < 20⁰ μετά από ακτινογραφία) συστήνεται η τακτική παρακολούθηση είτε με κλινική εξέταση είτε με κλινική εξέταση και ακτινογραφία για να επιβεβαιώνουμε ότι δεν αυξάνεται.

90-93% των βρεφικών σκολιώσεων ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία και θα υποχωρήσουν αυτόματα.

• Σε βρεφική σκολίωση με γωνία Cobb >30⁰  αλλά  < 50-60⁰ (και διαφορά πλευροσπονδυλικής γωνίας > 20⁰ μετά από ακτινογραφία) θα απαιτηθεί η χρήση ειδικών κηδεμόνων για να διορθωθεί ή να σταματήσει η εξέλιξη της σκολίωσης.
• Σε βρεφική σκολίωση με γωνία Cobb >50-60⁰  θα απαιτηθεί μάλλον χειρουργική αντιμετώπιση αυτής.