Πόνος στη μέση σε παιδιά και εφήβους
Ο πόνος στη μέση σε παιδιά και εφήβους είναι κάτι συχνό. Παλιά πιστεύαμε ότι ο πόνος στη μέση (οσφυαλγία) είναι κάτι που επηρεάζει μόνο τους ενήλικες.
Παρόλα αυτά, όλα τα σύγχρονα δεδομένα δείχνουν ότι μέχρι την ηλικία των 15 ετών, 20-70% των παιδιών θα υποστούν τουλάχιστον ένα επεισόδιο πόνου στη μέση. Τις περισσότερες φορές δεν πρόκειται για κάτι ανησυχητικό.
Πρέπει όμως να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί. Καθώς σε παιδιά, υπάρχουν παθήσεις που δεν εμφανίζονται σε ενήλικες. Επίσης, πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν αναφέρεται πόνος στη μέση σε παιδιά < 5 ετών.
Συμπτώματα – Εξέταση
Ο πόνος στη μέση σε παιδιά και εφήβους πρέπει να αξιολογηθεί με πολύ προσοχή. Το πιο χρήσιμο και ίσως το πιο καθοριστικό εργαλείο είναι το ιστορικό. Έχει τεράστια σημασία ο γιατρός να ρωτήσει και να συσχετίσει όλες τις πιθανές πληροφορίες. Πότε άρχισε ο πόνος, πότε εμφανίζεται, πότε εξαφανίζεται, με τι συσχετίζεται, πως περνάει κ.α.
Το ιατρικό ιστορικό θα συνοδευτεί από λεπτομερή κλινική εξέταση του παιδιού ή του εφήβου. Ο έλεγχος περιλαμβάνει και έλεγχο για σκολίωση ή κύφωση αλλά και γενικότερο έλεγχο όλων των κάτω άκρων.
Μεγίστης σημασίας είναι οι πληροφορίες όπως:
- Πόνος που ξυπνάει το παιδί την νύκτα.
- Πόνος με πυρετό.
- Πόνος με απώλεια κιλών ή όρεξης.
- Πόνος με νευρολογικά συμπτώματα.
- Πόνος με αστάθεια βάδισης.
- Πόνος και σε άλλες αρθρώσεις, πρωινές δυσκαμψίες και οιδήματα.
Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι κάποιες φορές μπορεί και να υπάρχουν άλλα αίτια, μη ορθοπαιδικά που μπορεί να ευθύνονται για πόνο στη μέση.
Πόνος στη μέση σε παιδιά και εφήβους – Άλλες εξετάσεις
Μετά το ιστορικό και την κλινική εξέταση, ο ιατρός σας θα αποφασίσει αν πρέπει να προβείτε σε κάποιες απεικονιστικές εξετάσεις. Διαθέσιμες επιλογές ή συνδυασμοί είναι:
- Ακτινογραφίες: Ο ακτινολογικός έλεγχος είναι μια γρήγορη και αξιόπιστη απεικόνιση για την πρώτη εκτίμηση της ανατομίας της Σπονδυλικής Στήλης.
- Αξονική τομογραφία: Μία εξέταση πολύ χρήσιμη αλλά προσπαθούμε να την αποφεύγουμε αν δεν υπάρχει σοβαρός λόγος, λόγω της υπερβολικής έκθεσης σε ακτινοβολία.
- Μαγνητική τομογραφία: Είναι, ίσως από τις καλύτερες εξετάσεις για την απεικόνιση της Σπονδυλικής Στήλης. Μας δίνει την δυνατότητα να δούμε τα μαλακά μόρια, όπως μύες, συνδέσμους και τις δισκοκήλες.
- Εξετάσεις αίματος: Εξετάσεις αίματος μπορεί να χρειαστούν όταν υπάρχουν ισχυρές υποψίες για πιθανότητα μικροβιακής επιμόλυνσης. Οι τιμές που συνήθως απαιτούνται είναι η γενική αίματος, η ταχύτητα καθίζησης (Τ.Κ.Ε) και η CRP.
Πόνος στη μέση σε παιδιά και εφήβους – Πολλές φορές δεν έχουμε σαφή διάγνωση
Ο πόνος κάποιες φορές μπορεί να μην βρεθεί ακριβώς από που προέρχεται. Υπάρχει επίσημα, στην παγκόσμια βιβλιογραφία ο όρος: „Non-specific back pain – Μη ειδκός πόνος στη μέση“.
Όταν δεν υπάρχει εμφανή διάγνωση, μετά και από απεικονιστικές εξετάσεις, ο πόνος μπορεί τότε να χαρακτηριστεί ως : „non-specific“.
Πολλά παιδιά ή έφηβοι μπορεί να πονάνε στη μέση λόγω ενός συνδυασμού από τα παρακάτω αίτια:
- Καθιστικός τρόπος ζωής αλλά παραδόξως και
- Υπερβολική άσκηση, επαναλαμβανόμενο τρέξιμο ή άλματα.
- Αυξημένο σωματικό βάρος.
- Βαριά σχολική τσάντα.
- Ιστορικό της οικογένειας με πόνο στη μέση.
- Αγύμναστοι μύες – Μυϊκή ανισορροπία.
- Ψυχολογικοί παράγοντες – Stress.
- Κακή στάση κατά την διάρκεια του ύπνου.
Αντιμετώπιση
Η αντιμετώπιση εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την διάγνωση και από το αν τελικά υπάρξει διάγνωση. Ή όπως αναφέραμε πιο πριν αν ο πόνος στη μέση είναι Non-specific back pain – Μη ειδκός πόνος στη μέση“.
Μεγάλη σημασία έχει να προσέχουμε για την ύπαρξη σπονδυλόλυσης ή σπονδυλολίσθησης. Μία πάθηση που εμφανίζεται ιδιαιτέρως συχνά στην εφηβική ηλικία. Περισσότερα για αυτήν την πάθηση, μπορείτε να διαβάσετε εδώ.
Καθώς είναι αδύνατον να περιγράψουμε σε ένα άρθρο πως αντιμετωπίζεται η κάθε πιθανή πάθηση που οφείλεται για πόνο στη μέση, θα ανφερθούμε στην πιο συχνή αιτία, που είναι κάποια υπερ-χρήση ή κάποιος μυϊκός τραυματισμός/σπασμός.
- Στη φάση της έξαρσης του πόνου συνιστάται η αποφυγή όλων εκείνων των θέσεων ή των στάσεων ή των δραστηριοτήτων που οξύνουν τα συμπτώματα του πόνου. Οι οδηγίες είναι εξατομικευμένες καθώς κάποιο παιδί μπορεί να πονάει με την αθλητική δραστηριότητα ενώ ένα άλλο παιδί με την πολύωρη καθιστή θέση.
- Στην οξεία φάση του πόνου μπορούν να βοηθήσουν και κάποια απλά παυσίπονα ή αντιφλεγμονώδη φάρμακα.
- Τις πρώτες ημέρες μετά από έντονα συμπτώματα πόνου μπορεί να βοηθήσει μια παγοθεραπεία. Αλλά μετά από 4 με 5 ημέρες είναι καλύτερο να εφαρμόσουμε κάποια θερμά επιθέματα ή ζεστά μπάνια.
- Απλές καθημερινές δραστηριότητες ή περπάτημα ή χαμηλής έντασης γυμναστική φαίνεται πως βοηθάνε πιο πολύ από την πλήρη αποχή από κάθε κίνηση του σώματος.
- Μόλις υποχωρήσει η οξεία φάση του πόνου, ασκήσεις ενδυνάμωσης κοιλιακών/ραχιαίων αλλά και διατάσεων άλλων μυϊκών ομάδων όπως οι οπίσθιοι μηριαίοι βοηθάνε μακροπρόθεσμα.
Σπανιότερα και αναλόγως την αιτία μπορεί να απαιτηθεί χειρουργική αντιμετώπιση ή παραπομπή σε άλλους ιατρούς αν η διάγνωση δεν είναι ορθοπαιδική.
Συμβουλές για καλή υγεία της μέσης
- Να είστε ενεργείς. Ασκηθείτε.
- Μην κουβαλάτε βάρη/σχολικές τσάντες >10% του βάρους του σώματος.
- Κρατήστε το βάρος της σχολικής τσάντα ισορροπημένο. Πληροφορίες εδώ.
- Λυγίστε τα γόνατα όταν σηκώνεται ένα αντικείμενο. Μην σκύβετε!
- Στάση σώματος! Μην καμπουριάζετε. Πληροφορίες εδώ.
- Ποτέ μην κάθεστε για πάνω από 30 λεπτά με 1 ώρα. Σηκωθείτε για ένα απλό περπάτημα.
- Τρώτε σωστά και υγιεινά. Πίνετε πολύ νερό.