Σπονδυλόλυση και σπονδυλολίσθηση σε εφήβους.
Η σπονδυλόλυση και η σπονδυλολίσθηση σε εφήβους αποτελούν την πιο συχνή αιτία πόνου στην περιοχή της μέσης, σε αυτήν την ηλικία. Διάφορες άλλες παθήσεις της Σπονδυλικής Στήλης σε παιδιά και εφήβους μπορείτε να διαβάσετε εδώ.
Σπονδυλόλυση και σπονδυλολίσθηση: Τι είναι;
Η σπονδυλόλυση αποτελεί αιτία πόνου στη μέση, ιδιαίτερα στην εφηβική ηλικία. Η πάθηση αφορά κυρίως στον 5ο οσφυϊκό σπόνδυλο (L5) και χαρακτηρίζεται από ένα έλλειμμα – διαχωρισμό στον ισθμό του σπονδυλικού τόξου (pars interarticularis).
- Το έλλειμμα αυτό λοιπόν, είναι συνήθως αποτέλεσμα χρόνιας καταπόνησης στην περιοχή (κάταγμα κόπωσης) ή προκύπτει μετά από κάταγμα από οξύ τραυματισμό. Άλλες αιτίες, πιο σπάνιες μπορεί επίσης να ευθύνονται για σπονδυλόλυση.
Σπονδυλολίσθηση είναι επίσης μια αιτία πόνου στη μέση και αφορά επίσης στους σπονδύλους: 4ο και 5ο οσφυϊκό σπόνδυλο (L4/L5 – L5/S1). Στη σπονδυλολίσθηση όμως έχουμε πρόσθια μετατόπιση ενός σπόνδυλου (και του μέρους της σπονδυλικής στήλης από πάνω του) σε σχέση με τον σπόνδυλο που βρίσκεται από „κάτω του“.
Σπονδυλόλυση και σπονδυλολίσθηση: Διαφορές
Μετά από επαναλαμβανόμενες, για αρκετό χρονικό διάστημα δυνάμεις που αναπτύσσονται στον ισθμό του σπονδυλικού τόξου μπορεί να προκύψει η σπονδυλόλυση . Αυτό παρατηρείται κυρίως στην εφηβική ηλικία και σε αθλήματα ή δραστηριότητες που απαιτούν επαναλαμβανόμενη έκταση της σπονδυλικής στήλης.
Ιδιαίτερα, έφηβοι που ασχολούνται με συγκεκριμένα αθλήματα έχουν πιο αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης σπονδυλόλυσης.
Τα αθλήματα αυτά έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: απαιτούν κατά τη διενέργειά τους έκταση (ή/και στροφή) της σπονδυλικής στήλης. Τέτοια αθλήματα είναι κυρίως: τένις, μπαλέτο, ποδόσφαιρο, βόλεϊ, άρση βαρών κλπ.
Η σπονδυλόλυση μπορεί να οδηγήσει σε σπονδυλολίσθηση (ειδικά αν είναι αμφοτερόπλευρη). Η σπονδυλολίσθηση δηλαδή είναι το αποτέλεσμα της σπονδυλόλυσης.
Η σπονδυλολίσθηση μπορεί να προκύψει και από άλλες αιτίες εκτός της σπονδυλόλυσης. Μια από τις πιο συχνές αιτίες που θα αναφέρουμε είναι η εκφυλιστική σπονδυλολίσθηση που παρατηρείται κυρίως σε γυναίκες ηλικίας άνω των 40 ετών (επίπεδο L4/L5 συνήθως).
Μεγάλη σημασία έχει η ταξινόμηση της σπονδυλολίσθησης καθώς αναλόγως με το πόση ολίσθηση υπάρχει θα διαφοροποιηθεί και η θεραπεία. Αν υπάρχει ολίσθηση >50% αυξάνονται δραματικά οι πιθανότητες να απαιτείται χειρουργική θεραπεία.
Συμπτώματα
Πολλές από τις περιπτώσεις σπονδυλόλυσης αλλά και ήπιες μορφές σπονδυλολίσθησης είναι ασυμπτωματικές. Οι ασθενείς δηλαδή δεν εμφανίζουν κανένα σύμπτωμα και η σπονδυλόλυση μπορεί να βρεθεί τυχαία σε κάποια εξέταση που έγινε για άλλο λόγο.
Τα κύρια πάντως συμπτώματα που θα εμφανίσει ένας ασθενής είναι:
- Πόνος χαμηλά στη μέση
- Πόνος στην περιοχή των γλουτών
- Πόνος που εκδηλώνεται όταν ζητηθεί από τον ασθενή να κάνει έκταση της σπονδυλικής στήλης (ιδιαίτερα για τη σπονδυλόλυση)
- „Σφιχτοί“ οπίσθιοι μηριαίοι μύες (hamstrings)
- Νευρολογικά συμπτώματα (πόνος, μούδιασμα στο πόδι ή στα δάκτυλα του ποδιού). Μπορεί να παρουσιαστεί σε σπονδυλολίσθηση σημαντικής μετατόπισης.
Διάγνωση
Η διάγνωση θα βασιστεί σε μεγάλο βαθμό από το ιστορικό και την κλινική εξέταση του ιατρού σας. Από διαγνωστικές εξετάσεις μπορεί να χρειαστούν :
- Ακτινογραφίες (f/profile/oblique): Σημαντικό στον ακτινολογικό έλεγχο είναι να ληφθούν λοξές λήψεις καθώς μόνο σε αυτές είναι δυνατόν να φανεί η σπονδυλόλυση (και πάλι όχι πάντα).
- Αξονική (CT): ίσως η καλύτερη εξέταση για να αναδείξει μία σπονδυλόλυση. Μειονέκτημα της αξονικής είναι η έκθεση σε ακτινοβολία.
- Μαγνητική (MRI): Θα ζητηθεί ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που αναφερθούν ή διαπιστωθούν από την κλινική εξέταση νευρολογικά συμπτώματα
- PET-CT: εξέταση εκλογής για τεθεί η διάγνωση της σπονδυλόλυσης σε αδιευκρίνιστες περιπτώσεις οσφυαλγίας. Σπάνια θα χρειαστεί.
Σπονδυλόλυση και σπονδυλολίσθηση: Αντιμετώπιση
Να θυμάστε: οι περισσότερες περιπτώσεις έχουν καλή πορεία με συντηρητικά μέτρα (χωρίς δηλαδή να απαιτηθεί χειρουργείο).
Οι βασικές αρχές αντιμετώπισης εξαρτώνται από τα συμπτώματα του ασθενούς, από τη χρονιότητα της σπονδυλόλυσης ή αν η σπονδυλόλυση προήλθε από οξύ τραυματισμό και από το βαθμό ολίσθησης της σπονδυλολίσθησης (αν πρόκειται για σπονδυλολίσθηση).
Τα βασικά μέτρα περιλαμβάνουν:
- Τακτική παρακολούθηση και ο ασθενής επιτρέπεται να συμμετέχει σε αθλητικές δραστηριότητες, εάν δεν έχει συμπτώματα.
- Ξεκούραση, ελάττωση των αθλητικών δραστηριοτήτων και ιδιαίτερα αυτών που ευθύνονται για την πρόκληση των συμπτωμάτων. Συνιστάται σε ασθενείς που εμφανίζουν συμπτώματα από τη σπονδυλική στήλη.
- Φυσικοθεραπείες, οι οποίες πρέπει οπωσδήποτε να στοχεύουν και στη διάταση των οπίσθιων μηριαίων (hamstrings).
- Ειδικός νάρθηκας μπορεί να απαιτηθεί σε περιπτώσεις που όλα τα προηγούμενα μέτρα αποτύχουν ή σε περίπτωση που μία σπονδυλόλυση προκύψει από οξύ τραυματισμό.
Σπονδυλόλυση και σπονδυλολίσθηση: Χειρουργική αντιμετώπιση ή όχι;
Η χειρουργική αντιμετώπιση μπορεί να χρειαστεί αλλά δεν είναι το σύνηθες σε περιπτώσεις σπονδυλόλυσης και σπονδυλολίσθησης.
Να θυμάστε: Η συντριπτική πλειοψηφία των συγκεκριμένων παθήσεων αντιμετωπίζεται συνήθως συντηρητικά και δεν θα χρειαστεί χειρουργική αντιμετώπιση.
Η χειρουργική αντιμετώπιση θα απαιτηθεί όταν:
- Όλα τα συντηρητικά μέτρα που αναφέρθηκαν προηγουμένως εφαρμοστούν και δεν επιφέρουν κανένα αποτέλεσμα .
- Σε περιπτώσεις σπονδυλολίσθησης > 50% (Grade III,IV,V).
- Σε περιπτώσεις νευρολογικού ελλείμματος (προσβολή δηλαδή κάποιας νευρικής ρίζας).
Παρακάτω ακολουθούν δύο άκρως περιεκτικά βίντεο που περιγράφουν με ακρίβεια τι είναι η σπονδυλολίσθηση και τι είναι η σπονδυλόλυση.
Για να δείτε το βίντεο με τη σπονδυλολίσθηση πατήστε εδώ.
Για να δείτε το βίντεο με τη σπονδυλολυση πατήστε εδώ.