Παιδο-τραυματολογία
Η παιδοτραυματολογία αναφέρεται στις κακώσεις του μυοσκελετικού συστήματος (και στα κατάγματα), στον αναπτυσσόμενο σκελετό.
Τα κατάγματα στον παιδιατρικό πληθυσμό αποτελούν μια ιδιαίτερη, ξεχωριστή κατηγορία καταγμάτων. Οι αρχές αντιμετώπισης των καταγμάτων αυτών είναι διαφορετικές από αυτές των ενηλίκων.
Παιδοτραυματολογία, χαρακτηριστικά καταγμάτων.
- Θετικό χαρακτηριστικό: Τα κατάγματα των παιδιών εμφανίζουν πολύ μεγάλο δυναμικό επούλωσης και διόρθωσης (fracture remodeling). Πρακτικά αυτό σημαίνει πως ακόμη και κατάγματα με σημαντική παρεκτόπιση, ο παιδιατρικός οργανισμός μπορεί να τα „φέρει κοντά“, να τα επουλώσει και να ανακατασκευάσει το οστό, στην πορεία των ετών ώστε να αποκτήσει την τελική του μορφή, όπως ήταν πριν από το κάταγμα. Όσο πλησιάζουμε προς την σκελετική ωρίμανση, η δυνατότητα αυτή του οργανισμού ελαττώνεται και οι αρχές αντιμετώπισης των καταγμάτων αρχίζουν και είναι παρόμοιες με αυτές των ενηλίκων.
- Πιθανό Αρνητικό χαρακτηριστικό: Τα οστά στον αναπτυσσόμενο παιδιατρικό πληθυσμό μεγαλώνουν κατά μήκος από τις λεγόμενες „αυξητικές πλάκες ή συζευκτικούς χόνδρους“. Εάν ένα κάταγμα διέρχεται μέσω αυτού του σημείου και της επίφυσης, υπάρχει περίπτωση (η οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ανάταξη και αντιμετώπιση του κατάγματος) να σταματήσει η κατά μήκος ανάπτυξη του οστού (λόγω της δημιουργίας μιας οστικής γέφυρας). Εάν αυτή η οστική γέφυρα δημιουργηθεί κεντρικά στον συζευκτικό χόνδρο θα οδηγήσει μελλοντικά σε ανισοσκελία ενώ αν η οστική γέφυρα σχηματιστεί στην περιφέρεια του συζευκτικού χόνδρου θα οδηγήσει σε γωνιώδη παραμόρφωση (ραιβογονία, βλαισογονία).
- Αυτός είναι και ο λόγος (το πιθανό αρνητικό χαρακτηριστικό των καταγμάτων στην Παιδοτραυματολογία που αναφέρθηκε προηγουμένως) που συστήνεται η παρακολούθηση ενός παιδιού μετά από ένα κάταγμα ανά τακτά διαστήματα μέχρι και την σκελετική ωρίμανση.
- Η αντιμετώπιση των καταγμάτων είναι σε μεγάλο βαθμό εξατομικευμένη και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες που αναφέρονται στη σελίδα μας “Αντιμετώπιση Καταγμάτων“.
Τα κατάγματα στην Παιδοτραυματολογία ταξινομούνται συνεπώς με την λεγόμενη ταξινόμηση Salter-Harris, η οποία περιλαμβάνει 5 βασικούς τύπους. Προτού επεξηγήσουμε την κάθε κατηγορία καλό είναι να δούμε πως είναι ένα φυσιολογικό οστό.
Κάταγμα τύπου Salter-Harris I: Το κάταγμα αυτό διαπερνά/διατρέχει μέσω της αυξητικής πλάκας/συζευκτικού χόνδρου. Θεωρείται εξωαρθρικό και έχει καλή πρόγνωση.
Κάταγμα τύπου Salter-Harris ΙΙ (το πιο συχνό): Το κάταγμα αυτό διατρέχει μέσω της αυξητικής πλάκας (ένα μέρος αυτής) και εξέρχεται μέσω της μετάφυσης. Θεωρείται εξωαρθρικό κάταγμα και έχει καλή πρόγνωση μετά από ανάταξη.
Κάταγμα τύπου Salter-Harris ΙΙΙ: Το κάταγμα αυτό (πιο σπάνιο σε συχνότητα) διαπερνά ένα μέρος του συζευκτικού χόνδρου και της επίφυσης, γεγονός που το καθιστά ενδαρθρικό. Απαιτείται ανατομική ανάταξη (είτε κλειστά είτε χειρουργικά) και παρακολούθηση μέχρι την σκελετική ωρίμανση.
Κάταγμα τύπου Salter-Harris ΙV: Το κάταγμα αυτό διαπερνά και τον συζευκτικό χόνδρο και την επίφυση και την μετάφυση. Πρόκειται για ενδαρθρικό κάταγμα και απαιτείται ανατομική ανάταξη και παρακολούθηση μέχρι την σκελετική ωρίμανση.
Κάταγμα τύπου Salter-Harris V: Το κάταγμα αυτό χαρακτηρίζεται από ισχυρές δυνάμεις συμπίεσης στον συζευκτικό χόνδρο που θα οδηγήσουν σε πρόωρη σύγκλειση της επιφυσιακής πλάκας. Ευτυχώς το συγκεκριμένο κάταγμα είναι σπάνιο. Συνήθως το συγκεκριμένο κάταγμα επιβεβαιώνεται αργά καθώς δεν υπάρχουν ακτινολογικά ευρήματα για να το καταλάβει άμεσα κάποιος.
Κακώσεις του αγκώνα στα παιδιά
Οι κακώσεις και τα κατάγματα στην άρθρωση του αγκώνα κατά την παιδική ηλικία αποτελούν μία πρόκληση τόσο για την σωστή διάγνωση όσο και για την αντιμετώπιση.
Για ποιο λόγο συμβαίνει αυτό;
Αυτό συμβαίνει γιατί κατά τη διάρκεια της παιδικής και εφηβικής ηλικίας θα εμφανιστούν στην περιοχή του αγκώνα πολυάριθμοι πυρήνες οστέωσης. Αυτοί οι πυρήνες οστέωσης πρέπει να εμφανιστούν, είναι φυσιολογική η ύπαρξη τους και ο σκοπός τους είναι η τελική και σωστή διαμόρφωση της άρθρωσης του αγκώνα.
Όταν συμβεί λοιπόν μια κάκωση στην περιοχή του αγκώνα, η ακτινογραφία θα δείξει αυτούς τους πυρήνες οστέωσης, οι οποίοι μπορούν να παρερμηνευθούν λανθασμένα ως κάταγμα. Ο γιατρός πρέπει όμως να γνωρίζει σε ποια ηλικία εμφανίζεται ο κάθε πυρήνας οστέωσης, σε ποια ηλικία συνενώνεται και πως διαχωρίζεται από ένα πιθανό κάταγμα.
- Ο ιατρός Δελνιώτης Ιωάννης στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Αθλητιατρικής του Α.Π.Θ., ασχολήθηκε στην διπλωματική του εργασία (συγγραφή βιβλίου 70 σελίδων) με τα υπερκονδύλια κατάγματα βραχιονίου σε παιδιά και τις επιπλοκές τους από την οποία προέκυψαν δύο δημοσιευμένες μελέτες σε έγκριτα παγκόσμια περιοδικά (PubMed/Medline), τις οποίες μπορείτε να δείτε πατώντας εδώ και εδώ.
Κυρίως μάθετε γιατί πρέπει να εξεταστείτε από εξειδικευμένο παιδο-ορθοπαιδικό, διαβάζοντας το παρακάτω ενημερωτικό ή για να το δείτε καλύτερα κάνετε “λήψη” ή εκτύπωση: