Υπέρηχος Ισχίου σε Νεογνά και η Σημασία του
Ο υπέρηχος ισχίου σε νεογνά (κατά Graf) αποτελεί μία από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις στην ιστορία της ορθοπαιδικής. Η συγκεκριμένη εξέταση μας δίνει εικόνες από τα ισχία (τους γοφούς) των νεογέννητων παιδιών.
Το υπερηχογράφημα των ισχίων αποτελεί μια ΑΣΦΑΛΗ και ΑΝΩΔΥΝΗ για το μωρό εξέταση.
Υπέρηχος ισχίου σε νεογνά: Τι ακριβώς είναι;
Πρόκειται για μία εξέταση, κατά τη διάρκεια της οποίας, ένα μηχάνημα υπερήχου στέλνει ηχητικά κύματα στην περιοχή του ισχίου (γοφού) με σκοπό να αποτυπωθεί η εικόνα των γοφών σε μία οθόνη.
Τα ηχητικά αυτά κύματα που στέλνει ο υπέρηχος δεν είναι ακουστά από το ανθρώπινο αυτί και το νεογέννητο παιδί δεν τα αισθάνεται.
Ο υπέρηχος ισχίου των νεογνών ΔΕΝ είναι ακτινογραφία. Το παιδί σας δεν εκτίθεται σε καμία απολύτως δόση ακτινοβολίας.

Τι θέλουμε να δούμε με αυτήν την εξέταση σε ένα παιδί που μόλις γεννήθηκε;
Με αυτήν την εξέταση θέλουμε να δούμε εάν η ανατομία της άρθρωσης του γοφού (η κεφαλή του μηριαίου και η κοτύλη) είναι φυσιολογική ή όχι. Με μία λέξη θέλουμε να αποκλείσουμε ή όχι, αυτό που ονομάζεται Αναπτυξιακή Δυσπλασία Ισχίου (Developmental Dysplasia of the Hip) .
Αναπτυξιακή Δυσπλασία Ισχίου
Η Αναπτυξιακή Δυσπλασία Ισχίου αποτελεί ένα φάσμα μη φυσιολογικής ανατομικής συσχέτισης (μη φυσιολογικής ανάπτυξης) της κεφαλής του μηριαίου με την κοτύλη.
Το φάσμα αυτό μπορεί να κυμαίνεται από μία απλή δυσπλασία (καθυστέρηση οστεοποίησης της οροφής της κοτύλης) μέχρι ανεπαρκή κάλυψη της κεφαλής του μηριαίου. Σε αυτήν την περίπτωση η κεφαλή του μηριαίου μπορεί να έχει την τάση να εξαρθρώνεται ή ακόμη να είναι και τελείως εξαρθρωμένη.
Φυσιολογικά θα πρέπει η κεφαλή μηριαίου να βρίσκεται „καλά“ μέσα στην κοτύλη και να καλύπτεται επαρκώς από αυτήν. Υπολογίζεται ότι 3 – 4 στα 100 παιδιά (ο αριθμός φαίνεται να είναι πολύ πιο αυξημένος στην πραγματικότητα) εμφανίζει κάποιας μορφής δυσπλασία του ισχίου και 1 στα 1000 παιδιά εξάρθρημα του ισχίου.
Η πιθανότητα βέβαια αυξάνεται δραματικά όταν εμφανίζονται οι παρακάτω παράγοντες:
- Καταστάσεις εγκυμοσύνης που χαρακτηρίζονται από ολιγοϋδράμνιο.
- Οικογενειακό ιστορικό Αναπτυξιακής Δυσπλασίας Ισχίου
- Ισχιακή προβολή του βρέφους
- Γυναικείο Φύλο – Πρώτο παιδί
Οι παραπάνω παράγοντες θα ερωτηθούν και θα συνεκτιμηθούν για να αποφασιστεί αν το νεογέννητο παιδί θα ελεγχθεί με υπέρηχο ισχίου.
Πολλές φορές ένας υπέρηχος ισχίου θα ζητηθεί όταν μετά από την κλινική εξέταση βρεθεί ένα από τα παρακάτω:
- Κατά την κλινική εξέταση ακουστεί κάποιο „κλικ“.
- Περιορισμός της πλήρους κίνησης των ισχίων (ιδιαίτερα της απαγωγής).
- Ασυμμετρία πτυχών στην περιοχή των γλουτών.
- Διαφορά στο μήκος σκελών (το ένα πόδι είναι πιο κοντό από το άλλο).
Η εξέταση θα πρέπει να γίνεται από ιατρό πιστοποιημένο ή με εμπειρία σε αυτού του είδους τον υπέρηχο.

Γιατί είναι τόσο σημαντικό να ελέγξω αν το παιδί μου έχει Δυσπλασία Ισχίου;
Ένα δυσπλαστικό ισχίο μπορεί να μην προκαλεί έντονο πόνο κατά την παιδική ηλικία. Το πρόβλημα είναι ότι θα αποτελέσει τη βασική αιτία πόνου, χωλότητας και πιθανόν πρόωρης καταστροφής και αντικατάστασης της άρθρωσης (ολική αρθροπλαστική) στη νεαρή ενήλικο ζωή. Για αυτό είναι τόσο σημαντικό να διαγνωστεί και να αντιμετωπιστεί στη βρεφική ηλικία.
Προετοιμασία για τον υπέρηχο ισχίου σε νεογνά
Δεν απαιτείται κάποια ιδιαίτερη προετοιμασία για τον υπέρηχο ισχίου. Οι γονείς με το παιδί θα πρέπει απλά να προσέλθουν στο προγραμματισμένο ραντεβού στο χώρο της εξέτασης.
Καλό θα ήταν λίγο πριν την προσέλευση στο χώρο της εξέτασης, το μωρό να έχει θηλάσει για να είναι όσο γίνεται πιο ήρεμο και συνεργάσιμο για την εξέταση.
Πριν την εξέταση με υπερηχογράφημα θα ερωτηθούν όλες οι ερωτήσεις που αναφέρθηκαν προηγουμένως και πριν ή μετά το υπερηχογράφημα θα πραγματοποιηθεί επίσης η κλινική εξέταση (αναφέρθηκε προηγουμένως).
Υπέρηχος ισχίου σε νεογνά: Τι θα συμβεί κατά τη διάρκεια της εξέτασης ;
Οι γονείς επιτρέπεται και πρέπει να βρίσκονται παρόντες σε όλη τη διάρκεια της εξέτασης. Τα ρουχαλάκια (ιδιαίτερα των κάτω άκρων) και η πάνα του παιδιού θα πρέπει να αφαιρεθούν.
Στη συνέχεια, το μωρό (μαζί και με τη βοήθεια της μητέρας) θα τοποθετηθεί σε ειδική διαμορφωμένη θέση στο πλάι. Καθαρό „gel“ θα τοποθετηθεί στην περιοχή του ισχίου και με την κεφαλή του υπερήχου θα λάβουμε σε μία οθόνη, εικόνες από την άρθρωση του γοφού.
Η μητέρα μπορεί να μιλάει, να τραγουδάει και να παίζει με το μωρό κατά τη διάρκεια της εξέτασης.
Μόλις τελειώσουμε με το ένα ισχίο, το παιδί θα γυρίσει από την άλλη μεριά και θα εξετάσουμε και το άλλο ισχίο.
Το „gel“ που χρησιμοποιήθηκε θα καθαριστεί μετά με λίγο νεράκι και μια πετσετούλα.

Υπάρχουν επιπλοκές μετά από τον υπέρηχο ισχίου σε νεογνά;
Η εξέταση είναι γρήγορη, ασφαλής και ανώδυνη. Δεν υπάρχει καμία επιπλοκή, ούτε βραχυπρόθεσμη ούτε μακροπρόθεσμη.
Το παιδί δε θα νιώθει τίποτα διαφορετικό κατά τη διάρκεια ή μετά την εξέταση. Δεν υπάρχει κανένας περιορισμός στην καθημερινή ρουτίνα του μωρού μετά το υπερηχογράφημα ισχίου.
Υπέρηχος ισχίου σε νεογνά: Πότε πρέπει να γίνεται;
Ο υπέρηχος ισχίου καλό θα ήταν να γίνει μετά τη γέννηση του παιδιού (την πρώτη εβδομάδα) και να επαναληφθεί σε 6 εβδομάδες.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι αν ο υπέρηχος ισχίου γίνει πολύ νωρίς μπορεί να ανιχνεύσει ψευδώς μη-φυσιολογικά ισχία. Αυτό σημαίνει ότι τα ισχία δεν πρόλαβαν ακόμη να αναπτυχθούν, με αποτέλεσμα μία θεραπεία που δεν είναι απαραίτητη. Από την άλλη ο πρώτος υπέρηχος στις 6 εβδομάδες έχει ως αποτέλεσμα να χαθεί πολύτιμος χρόνος για τη θεραπεία (σε περιπτώσεις που απαιτείται).
Στα χέρια έμπειρου παιδοορθοπαιδικού ή ακτινολόγου όποτε και να κάνετε τον υπέρηχο υπάρχουν για κάθε εβδομάδα συγκεκριμένες τιμές που πρέπει να μετρηθούν για να εκτιμηθεί το ισχίο.
Το αργότερο όμως στις 6 εβδομάδες πρέπει να γίνει ένα υπερηχογράφημα ισχίου.
Ο υπέρηχος ισχίου μπορεί να χρειαστεί να επαναληφθεί για δύο κυρίως λόγους. Είτε για να δούμε την εξέλιξη της ανατομίας του ισχίου είτε για να εκτιμήσουμε την αποτελεσματικότητα της θεραπείας που πιθανόν να απαιτείται.

Συμπερασματικά για τον υπέρηχο ισχίου
- Σε μερικές χώρες (Γερμανία και γερμανόφωνες χώρες της Ευρώπης) ο υπέρηχος ισχίου σε βρέφη είναι τόσο υποχρεωτικός και προγραμματισμένος όπως και τα εμβόλια.
- Σε πολλές άλλες χώρες, το υπερηχογράφημα συστήνεται μόνο επί παραγόντων κινδύνου (είτε από το ιστορικό είτε από την κλινική εξέταση). Οι παράγοντες αυτοί αναφέρθηκαν στην αρχή του άρθρου μας.
- Η γνώμη μας είναι πως όλα τα παιδιά πρέπει να ελέγχονται με υπερηχογράφημα ισχίου. Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι με την κλινική εξέταση και το ιστορικό διαφεύγουν πολλές περιπτώσεις δυσπλασίας του ισχίου. Ο υπέρηχος ισχίου είναι η μόνη αξιόπιστη μέθοδος για την ανίχνευση αυτής.
- Όσο πιο πολλά παιδιά ελέγχονται με υπέρηχο, τόσο περισσότερες περιπτώσεις δυσπλασίας ισχίου διαγιγνώσκονται και αντιμετωπίζονται. Ως αποτέλεσμα, λιγότεροι άνθρωποι θα έχουν προβλήματα με τους γοφούς στην ενήλικη ζωή.
Μέχρι ποια ηλικία μπορεί να γίνει ο υπέρηχος ισχίου;
Για τη διάγνωση της Αναπτυξιακής Δυσπλασίας Ισχίου πρέπει να γίνει μεταξύ της 4ης – 6ης εβδομάδας (η γνώμη μας είναι και την 1 η εβδομάδα επί παραγόντων κινδύνου). Αναλόγως τα ευρήματα μπορεί να χρειαστεί να επαναληφθεί πάλι σε 6 εβδομάδες (στον 3 μήνα δηλαδή).
Σε αυτήν την περίοδο εκμεταλλευόμαστε ένα μεγάλο δυναμικό ανάπτυξης και διόρθωσης που έχει η άρθρωση του ισχίου.
Το αργότερο όμως που μπορεί να γίνει ένα υπερηχοφράφημα για τη Δυσπλασία του Ισχίου είναι μέχρι και τον 5ο – 6ο μήνα ζωής. Στη συνέχεια η εκτίμηση γίνεται με ακτινογραφία.
Σε περιπτώσεις όμως που ο υπέρηχος ισχίου γίνεται για άλλο λόγο (π. χ. παροδική υμενίτιδα ισχίου , σηπτική αρθρίτιδα κλπ.) δεν υπάρχει χρονικό περιθώριο. Το υπερηχογράφημα σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να γίνει σε οποιαδήποτε ηλικία.
Εκτυπώστε ένα πληρέστατο ενημερωτικό στον παρακάτω σύνδεσμο: