Υπερκονδύλιο κάταγμα αγκώνα σε παιδιά
Το υπερκονδύλιο κάταγμα αγκώνα σε παιδιά αποτελεί ένα από τα πιο συχνά κατάγματα στην παιδική ηλικία και το 2ο πιο συχνό κάταγμα στα άνω άκρα (το 1ο είναι το περιφερικό άκρο της κερκίδας, διαβάστε εδώ).
Στην περιοχή του αγκώνα μπορούν να συμβούν και άλλα κατάγματα. Για να ενημερωθείτε και για άλλα κατάγματα στην περιοχή του αγκώνα, μπορείτε να διαβάσετε το άρθρο μας εδώ.
Υπερκονδύλιο κάταγμα αγκώνα – Επιδημιολογία
Το υπερκονδύλιο κάταγμα αγκώνα στα παιδιά συμβαίνει κυρίως στις ηλικίες μεταξύ 4-7 ετών. Φυσικά, μπορεί και να συμβεί σε ηλικίες μικρότερες αλλά και σε μεγαλύτερες. Ο πιο συνηθισμένος μηχανισμός κάκωσης είναι η πτώση από κάποιο ύψος. Τα τραμπολίνο αποτελούν μια από τις πιο συνηθισμένες αναφορές τραύματος. Κατά την πτώση, το παιδί βάζει το χέρι σε έκταση, με τον αγκώνα τεντωμένο δηλαδή και έτσι συμβαίνει το κάταγμα.
Παρατηρείται (το υπερκονδύλιο κάταγμα αγκώνα) ελαφρώς πιο συχνά στο αριστερό χέρι και ελαφρώς πιο συχνά στα αγόρια παρά στα κορίτσια. Για τους λάτρεις της επιστήμης, θα αναφέρουμε πως σε ποσοστό 97%-99% το υπερκονδύλιο κάταγμα αγκώνα είναι εκτατικού τύπου. Ένα πολύ μικρότερο ποσοστό θα είναι καμπτικού τύπου.
Ανατομία
Η άρθρωση του αγκώνα στα παιδιά απαιτεί πολύ καλή γνώση της ανατομίας και της παιδο-ορθοπαιδικής. Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης εμφανίζονται συνεχώς „κομμάτια-τμήματα“ οστού που είναι φυσιολογικά. Αυτά θα διαμορφώσουν την τελική ανατομία στην ενήλικο ζωή.
Αυτά τα „κομμάτια-τμήματα“ οστού ΔΕΝ πρέπει να λαμβάνονται εσφαλμένα ως κάταγμα. Πρέπει ο ιατρός να γνωρίζει (αναλόγως με την ηλικία) αν πρέπει να έχουν εμφανιστεί ή όχι. Μικρά υπερκονδύλια κατάγματα μπορούν να διαφύγουν της προσοχής με πιθανές σοβαρές μελλοντικές επιπλοκές.
Υπερκονδύλιο κάταγμα αγκώνα – Κλινική εικόνα
Ένα παιδί με υπερκονδύλιο κάταγμα αγκώνα θα έχει σίγουρα πόνο και δεν θα θέλει να κουνήσει και να χρησιμοποιήσει το χέρι του. Ανάλογα με την παρεκτόπιση του κατάγματος, μπορεί να εμφανιστεί σημαντικότατο οίδημα στην περιοχή του αγκώνα ή/και παραμόρφωση της περιοχής.
- Καθώς μπροστά από τον αγκώνα διέρχονται πολλά αγγεία και νεύρα είναι πιθανό αλλά και απαραίτητο για τον ιατρό να εξετάσει αν τραυματίστηκε κάποιο αγγείο ή νεύρο.
Ακτινολογικός έλεγχος
Ο ακτινολογικός έλεγχος είναι απαραίτητος και είναι αυτός που θα καθορίσει το βαθμό παρεκτόπισης αλλά και την αντιμετώπιση (συντηρητική ή χειρπυργική). Δύο ακτινογραφίες είναι το ελάχιστο που πρέπει να διενεργηθούν στην άρθρωση του αγκώνα. Δεν υπάρχει σχεδόν ποτέ, κανένας λόγος για την διενέργεια αξονικής ή μαγνητικής τομογραφίας.
Σε περιπτώσεις πολύ μικρών υπερκονδυλίων καταγμάτων που δεν αποκαλύποτνται στην ακτινογραφία μπορούμε έμμεσα να τα διαγνώσουμε, με την διενέργεια υπερήχου και την ανίχνευση συλλογής υγρού (posterior fat pad sign).
Υπερκονδύλιο κάταγμα αγκώνα – Ταξινόμηση
Υπάρχουν 3 βασικές ταξινομήσεις αυτών των καταγμάτων. Η βιβλιογραφία και πολλές άλλες αναφορές αναφέρουν 4 κατηγορίες με διάφορους υπο-τύπους αλλά επειδή δεν απευθυνόμαστε σε ιατρικό συνέδριο θα αναφέρουμε αυτούς τους τρεις τύπους.
- Gartland τύπου I: Το κάταγμα αυτό χαρακτηρίζεται από μικρή παρεκτόπιση και αντιμετωπίζεται συντηρητικά. Η τοποθέτηση γυψονάρθηκα μέχρι και κάτω από τον ώμο για 3 με 4 εβδομάδες είναι το μόνο που απαιτείται.
- Gartland τύπου II: Το κάταγμα αυτό χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη παρεκτόπιση και συνήθως απαιτείται κάποιου είδους ανάταξη. Εφόσον επιτευχθεί η ανάταξη μπορεί να διατηρηθεί είτε με γύψο είτε και χειρουργικά με μικρές „βελονίτσες-καρφάκια“. Η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική και πρέπει να εξετάζεται εξατομικευμένα.
- Gartland τύπου III: Σε αυτήν την περίπτωση το κάταγμα είναι πλήρως παρεκτοπισμένο και η αντιμετώπιση είναι αυστηρώς χειρουργική.
Υπερκονδύλιο κάταγμα αγκώνα – Χειρουργική αντιμετώπιση
Το υπερκονδύλιο κάταγμα αγκώνα σε παιδιά είναι ένα κάταγμα που καλό είναι να αντιμετωπίζεται από ιατρούς με εξειδίκευση στο συγκεκριμένο κομμάτι. Σε αντίθεση με άλλα κατάγματα στον παιδιατρικό πληθυσμό, το συγκεκριμένο κάταγμα δεν συγχωρεί πολλά λάθη και μπορεί να οδηγήσει μελλοντικά σε σημαντικότατα προβλήματα.
Οι χειρισμοί για την ανάταξη είναι συγκεκριμένοι και πρέπει να ακολουθούν ένα αυστηρό πρωτόκολλο. Η σταθεροποίηση του κατάγματος είναι τις περισσότερες φορές εφικτή με κλειστό τρόπο. Δηλαδή δεν θα χρειαστεί να γίνει τομή για αναταχθεί το κάταγμα. Θα εισαχθούν δύο ή τρεις „βελονίτσες-καρφάκια“ μέσω οπών, που δεν θα χρειαστούν καν ράμματα.
Είναι σημαντικό να ελεγχθεί πολλάκις, ότι μετά την ανάταξη πληρούνται όλα τα απαραίτητα ακτινολογικά κριτήρια για ένα καλό αποτέλεσμα. Αυτές οι „βελονίτσες-καρφάκια“ θα αφαιρεθούν σε 3 με 4 εβδομάδες, στο ιατρείο χωρίς την ανάγκη δεύτερου χειρουργείου.
Επιπλοκές
Ο αγκώνας είναι γενικά μια άρθρωση που δεν τα πάει καλά με τους τραυματισμούς και είναι ευαίσθητος στην πολύ ακινητοποίηση. Ένα υπερκονδύλιο κάταγμα είναι μία πολύ δυνατή κάκωση για την συγκεκριμένη άρθρωση.
Η συνηθέστερη επιπλοκή που μπορεί να συμβεί είναι η δυσκαμψία του αγκώνα που μπορεί να είναι αποτέλεσμα του τραυματισμού αλλά και πιθανής ακινητοποίησης του αγκώνα για πολύ καιρό. Αν το κάταγμα έχει αντιμετωπιστεί σωστά το πλήρες εύρος κίνησης της άρθρωσης του αγκώνα μπορεί να πάρει έως και 6 μήνες για να ανακτηθεί. Σε περίπτωση όμως που η κίνηση του αγκώνα είναι πάρα πολύ περιορισμένη, συνήθως φταίει μία μη καλή ανάταξη του κατάγματος.
Άλλες επιπλοκές που μπορεί να συμβούν είναι η ραιβότητα ή η βλαισότητα του αγκώνα, τραυματισμός αγγείων ή και νεύρων αλλά και κάποια επιμόλυνση στο σημείο μεταξύ δέρματος και των υλικών που συγκρατούν το κάταγμα.
Η ραιβότητα/βλαισότητα του αγκώνα αναφέρεται σε απόκλιση του αγκώνα προς τα έσω ή προς τα έξω και οφείλεται κυρίως σε μη καλή ανάταξη του κατάγματος αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε κατάγματα με μεγάλη συντριπτικότητα, ακόμη και αν αυτά αντιμετωπίστηκαν σωστά.
Μεταπτυχιακό Δίπλωμα με θέμα το υπερκονδύλιο κάταγμα σε παιδιά
Για το υπερκονδύλιο κάταγμα του βραχιονίου σε παιδιά και τις αγγειακές επιπλοκές, μπορείτε να διαβάσετε την μεταπτυχιακή μας διατριβή που απέσπασε δύο δημοσιεύσεις σε διεθνή περιοδικά, εδώ.