Θεραπεία Ραιβοϊπποποδίας–Πλατυποδίας

Η ραιβοϊπποποδία αποτελεί παθολογική στάση που λαμβάνει ο άκρος πόδας ενός βρέφους που χαρακτηρίζεται από προσαγωγή του πρόσθιου άκρου ποδός, κοιλοποδία του μέσου άκρου ποδός, ραιβότητα και ιπποποδία του οπίσθιου άκρου ποδός.

Πως αντιμετωπίζεται η ραιβοϊπποποδία;

• Η θεραπεία της ραιβοϊπποποδίας πρέπει να ξεκινάει όσο πιο σύντομα μετά την γέννηση του παιδιού γίνεται (τις πρώτες 2 εβδομάδες μετά τη γέννηση) και περιλαμβάνει την εναλλαγή μιας σειράς γύψων που αλλάζονται κάθε εβδομάδα για περίπου 6 εβδομάδες (μέθοδος Ponseti).

Η αλλαγή του γύψου γίνεται κάθε εβδομάδα γιατί σε κάθε αλλαγή του γύψου διορθώνεται και διαφορετική παθολογία (αναφέρθηκε προηγουμένως) και με σειρά που πρέπει να τηρείται, με τελικό στόχο μετά από 6-7 γύψους να διορθωθεί σχεδόν το σύνολο της παθολογικής ανατομίας του άκρου ποδός.

• Να σημειωθεί ότι σχεδόν στο σύνολο των παιδιών πριν την εφαρμογή του τελευταίου γύψου θα απαιτηθεί διαδερμική τενοντομή του αχίλλειου τένοντα (η επέμβαση διαρκεί ελάχιστα, απαιτείται τομή 0,5-1cm και μπορεί να γίνει με τοπική ή γενική αναισθησία).

Προσωπική μας επιλογή είναι με γενική αναισθησία καθώς δε θέλουμε και δεν υπάρχει κανένας λόγος τα μικρά βρέφη να βιώνουν μια εμπειρία ενέσεων (για την τοπική αναισθησία) και ήπιου πόνου ενώ θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί. Ο γυψεπίδεσμος πρέπει πάντα να τοποθετείται μέχρι το άνω τριτημόριο του μηριαίου (πάνω από το γόνατο δηλαδή).

Συνιστάται πριν την αφαίρεση και τοποθέτηση του νέου γυψεπίδεσμου το μωρό να έχει θηλάσει για να είναι όσο το δυνατόν πιο ήρεμο και συνεργάσιμο.

Να σημειώσουμε ότι σε μερικές περιπτώσεις η ραιβοϊποποδία εμφανίζει πολύ ισχυρή τάση υποτροπής και στην μετέπειτα παιδική ηλικία (κυρίως με την μορφή της προσαγωγής του πρόσθιου άκρου ποδός). Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθεί ξανά συντηρητική ή χειρουργική αντιμετώπιση ανάλογα με τα ευρήματα και την κλινική εξέταση.

Σε περιπτώσεις υποτροπών σε μεγαλύτερη ηλικία μπορεί να απαιτηθούν επεμβάσεις που κυμαίνονται από απλές τενοντομεταφορές (πρόσθιου κνημιαίου, οπίσθιου κνημιαίου) μέχρι οστεοτομίες στην περιοχή του μέσου άκρου ποδός και σε εξαιρετικά ακραίες περιπτώσεις αρθροδέσεις μέχρι και μερική ή και ολική αστραγαλεκτομή. Γίνεται λοιπόν σαφές ότι κάποιες φορές η θεραπεία μιας ραιβοϊπποποδίας μπορεί να είναι ένα μακροχρόνιο ταξίδι.

Ποιο είναι το πρωτόκολλο που ακολουθείται στην θεραπεία της πλατυποδίας;

Η πλατυποδία χαρακτηρίζεται από μείωση έως εξαφάνιση της ποδικής καμάρας με βλαισότητα της πτέρνας και απαγωγή του πρόσθιου άκρου ποδός. Η πλατυποδία συχνά συνυπάρχει με μείωση της διατασιμότητας του αχίλλειου τένοντα. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει:

1. Διαχωρισμός της πλατυποδίας σε εύκαμπτη ή δύσκαμπτη.
2. Διερεύνηση αν υπάρχει κάποια άλλη αιτία που είναι υπεύθυνη για την εικόνα της πλατυποδίας (π.χ. κάθετος αστράγαλος σε βρέφη, συνοστέωση οστών ταρσού σε μεγαλύτερα παιδιά). Σε αυτές τις περιπτώσεις απαιτείται διόρθωση της υπεύθυνης αιτίας.
3. Σε περιπτώσεις ιδιοπαθούς πλατυποδίας σε βρέφη και μικρά παιδιά συνιστάται η βάδιση με τα πόδια γυμνά και ιδανικά σε έδαφος με ανομοιόμορφη επιφάνεια για εκγύμναση των μυών του πέλματος. Προσοχή πάντα στην ασφάλεια του παιδιού και του ποδιού του παιδιού.
4. Σε περιπτώσεις ιδιοπαθούς πλατυποδίας σε μεγαλύτερες ηλικίες μπορεί να χρειαστεί η χρήση ειδικών πάτων.
5. Σε περιπτώσεις μεγάλου βαθμού ιδιοπαθούς πλατυποδίας που οι ασθενείς αναφέρουν πόνο (και έχουν αποκλειστεί άλλες αιτίες πόνου) συνιστάται η χειρουργική αντιμετώπιση.
6. Στις χειρουργικές μεθόδους περιλαμβάνονται: a)η ελάχιστης επεμβατικότητας (τομή 1-2 cm) εξωαρθρική, υπαστραγαλική παρέμβαση με μία βίδα για να σταματήσουμε το „γλίστρημα“ του αστραγάλου επί της πτέρνας (subtalar arthroeresis), b)η οστεοτομία ραιβότητας της πτέρνας και c) η οστεοτομία επιμήκυνσης της πτέρνας (οστεοτομία Evans).
7. Επιμήκυνση του αχίλλειου τένοντα ή επιμήκυνση της περιτονίας μπορεί επίσης να απαιτηθεί.

Πως θα ξέρουμε αν μία πλατυποδία είναι ελαφριάς ή βαριάς μορφής;

Η ταξινόμηση αυτή έχει να κάνει με την κατανομή και την φόρτιση των δυνάμεων του άκρου πόδα. Ένα φυσιολογικό πόδι φορτίζεται περισσότερο από την έξω μεριά παρά από την έσω. Όσο πιο πολύ φορτίζεται ένα πόδι στην έσω μεριά του τόσο πιο βαριά είναι η μορφή της πλατυποδίας. Αυτό μπορεί να εκτιμηθεί με την κλινική εξέταση, με ένα πελματογράφημα ή με ένα ποδοσκόπιο.